Nowa konstytucja Białorusi. Co zmieni się w kraju?

W tle rosyjsko-ukraińskiej wojny wielu osobom mógł umknąć fakt białoruskiego referendum konstytucyjnego. Co właściwie zmieni białoruska konstytucja? I czy będzie miała wpływ na rolę Białorusi w trwającym na jej południu konflikcie?

W dniach od 22 do 27 lutego Białorusini głosowali za przyjęciem lub odrzuceniem proponowanych zmian do białoruskiej ustawy zasadniczej. Projekt konstytucji, przygotowywany w całkowitej tajemnicy przez większość 2021 roku (a być może nawet wcześniej) zmienia strukturę władzy w Białorusi, wprowadza nowy organ konstytucyjny i niemalże “czwórpodział” władzy w Białorusi. Szerzej na temat tego co mają przynieść zmiany w białoruskiej konstytucji, pisaliśmy TUTAJ.

Czytaj również: Białoruś zmienia konstytucję. Wiemy, gdzie Łukaszenka spędzi emeryturę?

Projekt konstytucji został przedstawiony opinii publicznej 27 grudnia na portalu Pravo.by. Od momentu opublikowania projektu zaczął biec termin 2 miesięcy na zapoznanie się z proponowanymi zmianami. Stąd w referendum pojawiło się tylko jedno pytanie, czy jesteś za przyjęciem zmian i uzupełnień w Konstytucji Republiki Białoruś?

65% za zmianami

Według oficjalnego komunikatu datowanego na 4 marca w republikańskim referendum w Białorusi brało udział 5 359 403 osób. Przekłada się to na 78,63% wszystkich uprawnionych do głosowania obywateli. Centralna Komisja Wyborcza podała, że za przyjęciem zmian do konstytucji głosowało 65,16% uczestników referendum.

Wynik zaskakująco niewielki, biorąc pod uwagę, jak bardzo Białorusini (według oficjalnych danych) popierają pomysły swojej władzy. Żeby daleko nie szukać, w wyborach 2020 roku urzędujący prezydent miał zebrać 80,1% poparcia, w 2015 83,47%, a w 2010 skromne 79,65%. Skąd zatem dystans obywateli Białorusi do proponowanych bądź co bądź przez prezydenta poprawek nie wiadomo. Być może przyczyn należy dopatrywać się w ograniczeniu referendum do granic kraju, gdyż jak poinformował portal Zerkalo.io (dawny TUT.by) tym razem nie zdecydowano się na otwarcie punktów do głosowania poza granicami Białorusi.

Jak czytamy w komunikacie, referendum obserwowało 45 tysięcy obserwatorów krajowych oraz 195 międzynarodowych. Nie zgłosili uwag do procesu głosowania, a samo referendum miało przejść “na wysokim poziomie organizacyjnym i zgodnie z obowiązującym prawem”.

Po podliczeniu wyników referendum, 4 marca 2022 roku prezydent Alaksandr Łukaszenka podpisał decyzję przyjętą w referendum o wniesieniu zmian i poprawek do konstytucji Republiki Białoruś. Decyzja wejdzie w życie 15 marca 2022 roku.

W najbliższym czasie mają też zacząć się prace nad adaptacją aktów prawnych obowiązujących w kraju do wymogów konstytucji w nowym brzmieniu. Według przesłanego komunikatu mają dotknąć “ponad 200 aktów prawnych”. Biorąc pod uwagę fakt, że w ramach zmian powstaje zupełnie nowy organ władzy, czyli Wszechbiałoruskie Zgromadzenie Narodowe, które ma przejąć część uprawnień z rąk prezydenta, wprowadzanie zmian może potrwać dłuższą chwilę.

fot. Максим Шикунец, CC BY-SA 4.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0, через Викисклад