Wybory parlamentarne w Gruzji. Kto jest kim?

W dniu 31 października 2020 r. w Gruzji odbędą się wybory parlamentarne. 3 501 931 wyborców wybierze 150 deputowanych – 120 w ramach ordynacji proporcjonalnej (na listy partyjne), 30 deputowanych w okręgach jednomandatowych w ordynacji większościowej. Próg wyborczy określony jest na 1%.

Poniżej publikujemy krótkie informacje o wszystkich liczących się komitetach wyborczych. Przy nazwie każdego z komitetów – wysokość poparcia wg badań opublikowanych w dniu 13 października br.

Koalicja „Gruzińskie Marzenie” – 36%

Koalicja rządząca Gruzją od roku 2012, po wygranej ze „Zjednoczonym Ruchem Narodowym” Michaiła Saakaszwili. Z list „GM” starowali i wygrywali Prezydenci Gruzji – Giorgi Margwelaszwili (2013-2018) oraz Salome Zurabiszwili (2018 – )

W ostatniej kadencji parlamentu gruzińskiego w skład „GM” wchodziło 8 frakcji: „Gruzińskie Marzenie – Demokratyczna Gruzja”, „Konserwatyści”, „Socjaldemokraci”, „Zieloni”, „Przedsiębiorcy”, „Gospodarka”, „Energiczna Gruzja”, „Za rozwój regionów”.

Koalicja powstała na bazie partii „Gruzińskie Marzenie – Demokratyczna Gruzja” założonej przez multimiliardera Bidzinę Iwaniszwili. Jednym z liderów partii jest obecny Mer Tbilisi, były bardzo popularny piłkarz Kakha Kaladze (obaj liderzy nie startują do parlamentu).

Liderzy listy: Georgii Gacharia (Premier, wcześniej Minister Spraw Wewnętrznych oraz Minister Gospodarki i Zrównoważonego Rozwoju), Archil Talakwadze (Przewodniczący Parlamentu), Iraklij Kobakchidze (b. Przewodniczący Parlamentu, Sekretarz Wykonawczy Partii), Tea Tsulukiani (Minister Sprawiedliwości).

Program wg zapowiedzi Bidziny Iwaniszwili z 6.10.2020 r.:

1. Służba zdrowia i sprawy socjalne – powiększenie emerytury do 300 Lari; reforma medycyny pierwszego kontaktu; poprawa diagnostyki onkologicznej; zabezpieczenie w lekarstwa osób chronicznie chorych; zabezpieczenie lokalowe 13 tys. rodzin przesiedleńców z Abchazji i Rejonu Cchinwali;
2. Edukacja – zwiększenie finansowania edukacji; zwiększenie pensji nauczycielom, wychowawcom i opiekunom w przedszkolach; zwiększenie finansowania szkolnictwa wyższego i stworzenie nowego modelu finansowania uczelni; przekształcenie Gruzji w Centrum Wykształcenia
3. Rolnictwo – państwo sfinansuje projekty w rolnictwie na kwotę 1 mld Lari; zdobycie nowych rynków zbytu; kontynuacja rozwoju wieloletnich kultur; osuszenia 20 ha ziem dla rozwoju szklarni i hodowli zwierząt
4. Regiony – decentralizacja i finansowanie regionów do 7% od wartości PKB; zakończenie budowy gruzińskiego odcinka trasy Wschód-Zachód (za Azerbejdżanu do Turcji); budowa nowych dróg szybkiego ruchu dla ruchu turystycznego; remont 1,5 tys. km dróg; gazyfikacja 400 wsi; doprowadzenie internetu do wsi; rozwój regionów górskich
5. Biznes i gospodarka – budowa nowych elektrowni; zwiększenie finansowania małego i średniego biznesu; zwiększenie finansowania innowacyjnych projektów oraz wprowadzenie technologii cyfrowych; utworzenie minimum 200 tys. miejsc pracy; rozwój portowej infrastruktury w Poti; obniżenie podatków; wypełnienie 85% wymagań w związku z umową o wolnym handlu z UE; rozwój turystyki
6. Demokracja – zwiększenie roli kontrolnej parlamentu; polepszenie usług państwowych; zabezpieczenie nauki języka państwowego dla mniejszości narodowych; reforma policji; wprowadzeni Nowego Kodeksu Wykroczeń; reforma więziennictwa; utworzenie więzień typu rodzinnego; reforma systemu pensji urzędników.

Blok wyborczy „Zjednoczony Ruch Narodowy – Zjednoczona Opozycja – Siła w Jedności” – 17%

Koalicja utworzona na bazie partii „Zjednoczony Ruch Narodowy” rządzącej Gruzją w latach 2004-2012. Liderem partii był Prezydent Gruzji Michaił Saakaszwili, obecnie kandydat ZRN na Premiera Gruzji w przypadku wygrania przez blok wyborów. Partia o charakterze konserwatywnym, proeuropejskim, antyrosyjskim, narodowym, z silnym wsparciem części Gruzińskiej Cerkwii Prawosławnej.

„Siła w jedności” jest koalicją niedużych partii politycznych, które zjednoczyły się w 2018 roku, w trakcie antyrządowych manifestacji. W skład wchodzą: „Służba Gruzji” (Murman Dmbadze), „Partia Narodowo-Demokratyczna” (Baczuki Kardawa), „Partia Chrześcijańsko-Konserwatywna” (Szota Malashkia), „Europejscy Demokraci Gruzji” (Paata Davitia), „Za nową Gruzję” (Nikoloz Baszakidze), „Państwo dla Narodu” (Nika Muczutadze), „Obywatelski Związek dla Wolności” (Zurab Charatiszwili), „Gruzja wśród liderów” (Mamuka Gamkrelidze).

 Liderem listy wyborczej jest Vakhtang „Buba” Kikabidze, legendarny gruziński artysta – pieśniarz, aktor (główna rola w kultowym gruzińskim filmie „Mimino”). Na kolejnych miejscach są politycy ZRN – Grigol Waszadze (Przewodniczący ZRN), Nika Melija (przewodniczący Rady Politycznej ZRN), Chatija Dekanoidze) itd.

 W 2018 r. kandydat ZRN Grigol Waszadze w wyborach prezydenckich zajął w drugiej turze drugie miejsce, uzyskując 37,73% głosów, przegrywając w drugiej turze z kandydatką „Gruzińskiego Marzenia” Salome Zurabiszwili stosunkiem 59,52 do 40,48%.

„Europejska Gruzja” – 5%

Partia powstała w 1999 r. (liderem był wówczas poeta i pisarz Nuzgar Tseretelli), która przez szereg lat wchodziła w koalicję w ramach Zjednoczonego Ruchu Narodowego. W 2017 r. w ZRN doszło do rozłamu – z frakcji parlamentarnej ZRN odeszła grupa 21 deputowanych, przechodząc do „Europejskiej Gruzji” (w ZRN pozostało 6 deputowanych!). Liderem „EG” został wieloletni członek ZRN, kandydat tej partii w wyborach prezydenckich 2013 r. – David Bakradze (Przewodniczący Parlamentu w latach 2008-2012; Kawaler Orderu Zasługi Rzeczpospolitej Polskiej z roku 2010).

W 2018 r. Dawid Bakradze brał udział w wyborach prezydenckich, już pod szyldem „Europejskiej Gruzji” uzyskując w pierwszej turze 3-cie miejsce i 10,97% głosów.

Partia o charakterze liberalnym, proeuropejska. Wg Sekretarza Generalnego partii – Gigi Ugulawy (Mer Tbilisi w latach 2005-2013), „Europejska Gruzja” różni się od „Zjednoczonego Ruchu Narodowego” stosunkiem do etatyzmu – „EG” jest przeciwko ingerencji państwa w gospodarkę.

„Giorgi Waszadze – Strategia Agmaszenebeli” – 4%

Założyciel – Giorgi Waszadze, były Minister Spraw Zagranicznych w latach 2008-2012, za czasów rządów „Zjednoczonego Ruchu Narodowego”, lider partii „Nowa Gruzja”. Planował początkowo startować z list „Zjednoczonej Opozycji – Siła w Jedności”, jednakże zdecydował się aby utworzyć „Platformę Agmaszenebeli” wraz z ruchem „Prawo i Sprawiedliwość” Tako Czarkwiani („Agmaszenebeli” – „Budowniczy”; taki tytuł nosił jeden z najwybitniejszych Króli Gruzji Dawid IV, obecnie ulica Davida Agmaszenebeli w Tbilisi jest jedną z najlepiej wyremontowanych i reprezentacyjnych) 

 Program:

1. Gospodarka – utworzenie nowych 300 tys. miejsc pracy; wybudowanie nowych 9-ciu parków przemysłowych i 3 IT-miast; wybudowanie 3 tysięcy nowych hoteli; zmniejszenie o połowę oprocentowanie bankowe; wprowadzenie antymonopolowego ustawodawstwa dla banków; uwolnienie od VAT przedsiębiorstw mających obroty mniejsze niż 1 mln Lari;
2. Ochrona zdrowia i sprawy socjalne – likwidacja oprocentowania przy kredytach dla emerytów; obniżenie cen na lekarstwa o 30%; wprowadzenie antymonopolowego ustawodawstwa przy rynku farmaceutycznym; zwiększenie dostępu do ochrony zdrowia;
3. Demokracja – niezawisłość sądów; mianowanie na miejsce gruzińskich sędziów sędziów z USA i Wielkiej Brytanii; podwyżka pensji policjantów o 500 Lari.

Partia Pracy – 3%

Partia socjalistyczna, utworzona w 1995 roku przez Szalwę Natelaszwili, deputowanego do Parlamentu Gruzji w latach 1992-1995 i 2008-2012. S.Natelaszwili przewodzi partii do dnia dzisiejszego, bierze udział  we wszystkich wyborach samorządowych, parlamentarnych i prezydenckich. W wyborach prezydenckich 2018 roku zajął w pierwszej turze czwarte miejsce osiągając 3,74% głosów.

Główne hasła wyborcze – podwyżka emerytur, bezpłatna służba zdrowia i edukacja.

„Związek Patriotów Gruzji” – 3%

Partia założona w 2012 r. przez Irmę Inaszwili i Dawida Tourhan-Mourawi na bazie popularnego programu telewizyjnego „Obiektyw” (w którym każdy mógł występować i się wypowiadać) oraz ruchu „Sprzeciw” będącego w opozycji do Zjednoczonego Ruchu Narodowego.

 Partia określająca się jako pragmatyczna, jednakże jest to ruch populistyczny, jawnie prorosyjski (wg dziennikarzy śledczych – finansowany przez Kreml), antyzachodni, eurosceptyczny i antyturecki.

 W wyborach 2016 r. partia uzyskała 5,01% głosów i stała się trzecią siłą polityczną w Parlamencie.

„Girczi” – 2%

 Nowe Polityczne Centrum „Girczi” („Szyszka”) – partia założona w 2016 r. przez byłych członków „Zjednoczonego Ruchu Narodowego”. Na czele partii stoi były deputowany ZRN Zurab Dżaparidze.

Partia libertariańska, popierająca legalizację narkotyków, rezygnację z obowiązkowego poboru wojskowego i wprowadzenie armii zawodowej, likwidację części podatków i opłat państwowych, walkę z etatyzmem w gospodarcze. Partia antyrosyjska, zwolennicy wejścia Gruzji do NATO i UE.

 W wyborach prezydenckich 2018 r. Zurab Dżaparidze zajął w pierwszej turze szóste miejsce zdobywając 2,26% głosów.

„Lelo” – 2%

Nowy ruch polityczny utworzony przez założycieli jednego z większych banków komercyjnych Gruzji – TBC – Mamukę Chazaradze i Badri Dżaparidze.

 W trakcie dotychczasowych wystąpień publicznych liderzy nawołują do aktywnej walki z kryzysem gospodarczym oraz solidarności Gruzinów w obliczu kryzysu.

„Obywatele” – 1%

Partia polityczna założona w sierpniu 2020 r. przez Radnego Rady Miejskiej Tbilisi Aleko Elisaszwili (w latach 2013-2014 był przewodniczącym Komisji ds. Ułaskawień przy Prezydencie Gruzji; w 2017 roku startował w wyborach na stanowisko Mera Tbilisi, zajmując drugie miejsce).

Do partii należą mało znani działacze społeczni i miejscy m.in. Tsira Elisashvili (profesor GIPA), Iwane Norakidze (prawnik), Genri Dolidze (poeta z Batumi) itd.

„Ruch Demokratyczny – Zjednoczona Gruzja” – 1%

Partia założona w 2008 roku przez ówczesną Przewodniczącą Parlamentu Nino Burdżanadze (w latach 2003-2004 oraz 2007-2008 jako przewodnicząca Parlamentu pełniła obowiązki Prezydenta Gruzji). Partia centrowa opowiadająca się za dobrymi stosunkami z Rosją i Unią Europejską. W 2016 r. partia w wyborach parlamentarnych uzyskała 3,54% głosów nie przekraczając progu wyborczego.

„Zwycięska Gruzja” – 1%

Partia założona przez byłego Ministra Obrony Gruzji Irakli Okruaszwili (skazanego w 2019 r. na 5 lat więzienia za spowodowanie antyrosyjskich rozruchów w 2018 r., ułaskawionego w 2020 r.). Partia nie ma wielu kandydatów, dlatego w części okręgów popierać będzie kandydatów „Europejskiej Gruzji”

Foto: Forpost-Севастополь.RU

Marek Reszuta

B. Radca Ambasady RP w Erywaniu, Sekretarz Ambasad w Gruzji i Moskwie, Konsulatu Generalnego w Sankt Petersburgu